Біздің жобалар

Балалар көркемсурет мектебінде көптеген жылдар бойы өткен мәдени мұраға шығармашылықпен қайта қарауға көп көңіл бөлінді. Ежелгі қолөнерді – қыш, киіз басу, тоқу және басқаларын зерттеу жергілікті Жоғарғы Тобыл тарихы мен мәдениеті мұражайына барудан басталады. Мектеп пен қалалық мұражай бірлесіп өткізетін іс-шаралар "Дәстүрлер мен ежелгі технологиялар" атты үлкен тәрбие бағдарламасының бөлігі болып табылады. "Өнер тарихы" пәні бойынша бірлескен сабақтар, әңгімелер, дөңгелек үстелдер өткізіледі, пленэр практикасы тапсырмаларының бір бөлігі мұражай коллекцияларының эскиздері мен этюдтерге бөлінеді.
Айта кететін жайт, 2016 жылы мектеп Лисаков қалалық мұражайымен бірлесіп "Жоғарғы Тобыл көне жәдігерлерінің көркемдік – сәулеттік танымы" жобасының кураторы болған. Балалар мен педагогтардың қазба жұмыстарына баруымен көркем пленэр ұйымдастырылды. Нәтижесінде мұражаймен бірлескен шығармашылық көрме және "Қола дәуіріне саяхат" атты брошюра пайда болды.
Мұндай тәжірибе және жоба жас ұрпақты өз елінің ғана емес, туған өлкенің тарихы мен мәдениетін түсінуде тәрбиелеудің жаңа кезеңіне мүмкіндік беретіндігімен құнды.
Мектептің білім беру процесіне аймақтық компонентті енгізу туған қалаға, онда тұратын адамдарға деген сүйіспеншілікті тәрбиелеуге ықпал етеді.
Нұр-сұлтан қаласында "Экспо-2017" көрмесін өткізу аясында көркем киіз техникасын пайдалана отырып композиция бойынша авторлық бағдарлама құрған Қазақстан Суретшілер одағының мүшесі, БКМ педагогы С.В. Қаратаева "Этно ауыл" жұмысына қатысып, жібектен киіз басу және күйдіру бойынша шеберлік сыныптарын өткізді.
БКМ педагогтары 2018 жылы Қостанай қаласында өткен Қазақстан мен Ресей археологтары мен реконструкторлары Тур Хайердал атындағы бірінші халықаралық фестивальге қатысты. Туған қаламыз Лисаков мұражайының көрме залында "Ұлы Дала суретшілердің көзімен" атты қорытынды фестиваль көрмесі өтті, онда көркемсурет мектебінің түлектері мен педагогтарының шығармашылық жұмыстары ұсынылды.
2019 жылы өткен тарихқа бай және жас қаламыз Лисаковта бірден екі фестивальдің орталығына айналды, бұл Тур Хейердалды еске алуға арналған "Desht – Thor" ежелгі технологиялар мен мәдени коммуникациялардың дәстүрлі екінші халықаралық фестивалі болды. Осы іс-шараның негізін қалаушы Эмма Радиковна Усманова көптеген жылдар бойы Лисаков археологиялық экспедициясының бастығы болып жұмыс істеді, ұлы саяхатшының мұрасын сақтаушы болып танылған қызы Беттина Хейердалмен жақсы қарым-қатынаста болды. Тур Хейердалдың отбасымен достық қарым-атынасы арқасында Эмма Радиковна Қазақстанда осындай фестиваль ашуға рұқсат алды. Бұл іс-шараның мақсаты - көрермен тарихи ортаны барынша ұғыну үшін ғылыми тарихи білімді дәріптеу.
Лисаков қаласы әкімдігі мен білім бөлімі басшылығының бастамасымен алғашқы фестивальді өткізудің арқасында Балалар көркемсурет мектебі 2019 жылдың маусым айында "Рухани жаңғыру" бағдарламасы аясында Ұлы Даланың тарихи-мәдени мұрасын зерделеу мақсатында "Қола дәуірінің ежелгі адамдарының өмірінен бір күн, Андронов кезеңі" тақырыбында тарихи - көркем фентэзи фестивалін өткізді. Осы іс-шараның түрлі-түсті альбомы жасалды. Мен ол туралы толығырақ айтқым келеді:
Ашылу салтанатында БКМ директоры С.В. Карженковадан құттықтау сөз айтылды, мүсіндеу педагогы Ю.А. Гейске символдық от жағу құқығы ұсынылды, директордың орынбасары С.В.Қаратаева қаланың әртүрлі мектептерінен қатысушылардың командаларын ұсынды, жеті команданың әрқайсысы өз атын таңдап, "Тарихи алаңдар бойынша саяхат" квест - ойынының тапсырмалары бар картаны алды. БКМ оқушылар тобы педагог С.В. Карженковамен Тобыл өзенінің биік жағасында, жартастардың жанында көркем жерде пленэрге аттанды. Жолсерік педагог Е.А. Николенко ежелгі қолөнер ұсынылған алаңдар бойынша оқушылар тобын жүргізді, әр команда өз жұмыстары мен сұрақтары үшін маңызды лентаға ие болды.

Бірінші алаңда педагог С.В.Қаратаеваның киіз басудың ежелгі қолөнері ұсынылды. Оқушылар жүннің әртүрлі түрлерімен және киіз басу, шпиндель, илектеу түйреуіштермен танысты, сондай – ақ дымқыл киіз басу техникасында жұмыс істеді. Өнімдердің шағын көрмесі бойынша экскурсия киіз басу техникасы мен әдістерінің алуан түрлілігін көруге көмектесті.
Келесі технологиялық алаң тоқу қолөнерін педагог Шефер Л.А. көрсетті. Оқушылар тоқу станогының жұмысымен, шпиндельмен рогатинмен иіру техникасымен танысты, көрмеде көптеген материалдар мен механизмдер ұсынылды - жүнді ілуге арналған Рогатин, аяқты шпиндель. Жүн орамдары, орамдағы жіптер, сондай – ақ дайын бұйымдар - гобелендер.
Ежелгі қолөнердің бірі - түйін тоқу. Бұл технологиялық алаңда тоқу тақталары, жіптер, моншақтар, қайшылар, тоқу схемалары ұсынылды. Олар ерекше өнер туралы айтып, тоқу техникасын, тоқу техникасындағы дайын бұйымдарды – білезіктер, кулондар, себеттер, кілемшелер, БКМ педагогтары Е.А.Николенко және А.С. Николенко көрсетті.
"Ежелгі суретшілердің" технологиялық алаңында мұғалім В.М. Богатко команда қатысушыларын ежелгі щеткамен, табиғи бояулармен және сурет салуға арналған әртүрлі беттермен таныстырды. Күйдірілген саздың кесектеріне, тастарға өрнектердің көшірмелерін, петроглифтерді қолданды. Үлгі үшін дайын бұйымдар – боялған тастар, керамикалық тақталар ұсынылды. Мұғалім оқушыларды Андронов қыш ыдыстарының ою-өрнектерімен, оның мағыналары мен белгілерімен таныстырды. Оқушылар ағаш таяқша мен матадан жасалған ежелгі щетканы пайдаланып, табиғи бояулармен жұмыс істеуге тырысты.
"Керамика" алаңында мүсін бойынша педагог Ю.А.Гейс біздің жергілікті саздың түрлері туралы айтты – бұл ақ, сұр, көк, қызғылт, охра, қызыл, қара. Содан кейін ол саздан жасалған бұйымдардың түрлерін көрсетті – ыдыс-аяқ, тұрмыстық заттар, зергерлік бұйымдар-моншақтар. Педагогтың керамика қалай жасалғаны туралы әңгімесі - ыдыс шикі саздан жасалып, кептіріліп және күйдірілгені туралы, мүсіндеу тәсілдерін көрсетумен аяқталды. Шикі саздан жасалған дайын бұйымдар мен керамика көрмесі ұсынылды.
Келесі алаң биік төбеде орналасқан, мұнда табиғаттың күштерін білдіретін қолдан жасалған ағаш орналастырылған. Команда мүшелері түрлі-түсті ленталарды байлап, қасиетті ағаштың діни қызметкері қойған сұрақтарға жауап беріп, естелік ретінде суретке түсті.
Фестиваль соңында білім бөлімінің басшысы Е.А.Бурдыкадан құттықтау сөз айтылды. Команда қатысушылары мен педагогтар мадақтамалармен марапатталды.
Фестиваль барысында педагогтар мен оқушылардың өткен дәстүрлерді сақтау, Лисаков округінің қола дәуірі кезеңінің тарихы мен мәдениетін зерделеу бойынша бірлескен шығармашылық бастамасы сәтті көрсетілді, Тобыл өзенінің маңында, қаладан бірнеше шақырым жерде пленэр өткізілді.
Тарихи естеліктердің қаншалықты маңызды екендігі, ұлы Отанымыздың жас азаматтарына патриоттық сезімдерді қалай сіңіру керектігі туралы көп айтуға болады немесе жас ұрпаққа тарихтың құпияларына тікелей қосылуды ұсынуға болады.
"Рухани жаңғыру" мемлекеттік бағдарламасының іс-шараларын одан әрі жалғастыру шеңберінде 2022 жылдың наурыз айының соңында Лисаков мұражайымен "Балалар шығармашылығындағы көшпенділер мәдениеті" атты бірлескен жоба ұсынылды.

БКМ оқушылары мұражай экспозициясынан бірегей заттарды сызып, композициялар жасау үшін жұмыс жасады.
2022-2023 оқу жылында БКМ оқушылары неміс этнографиясының топтамасын егжей-тегжейлі зерделеп, көпұлтты Қазақстан халықтарының бірінің мәдениеті мен дәстүрлерімен танысты.


Лисаков қ. «БКМ» КМҚК директоры Карженкова Светлана Владимировна